SÖNMEYEN IŞIK KÖY ENSTİTÜLERİ 

Düşünen, sorgulayan, merak eden üretici bireyler yetiştirmek Cumhuriyetin temel hedefleriydi. 1936’da başlatılan Eğitmen Kursları, ardından Köy Öğretmen Okulları deneyimleri üzerinden 17 Nisan 1940’da Köy Enstitüleri hayata geçti. Köy Enstitüleri, İsveç’te yayımlanan “Dünya Eğitim Tarihi Ansiklopedisine” de girmiştir.  

       2001 yılında İzmir’de Yeni Kuşak Köy Enstitülüler Derneği günümüz koşullarına Köy Enstitülerinin ışığını taşımak amacıyla kuruldu. 17. Şube olarak 26 Eylül 2008'de Çanakkale’de açılan derneğimizin 2001 yılında yayınladığı kuruluş bildirgesi şu şekildedir: 

       “Bizler, Cumhuriyetimizin en önemli eğitim projesi olan Köy Enstitüsü çıkışlılarının, kurucularının, çalışanlarının yakınları olarak yan yana gelip bu aydınlanma projesi kültürünü, anlayışını gelecek kuşaklara taşımak adına Yeni Kuşak Köy Enstitülüler Derneğini kurduk. Bu derneğin en önemli amacı o döneme özgü aklını kullanabilen, sorgulama kültürüne sahip, üretken, yaşama sımsıkı bağlı lâik-demokrat yurttaşlar, öğretmenler, sağlıkçılar yetiştirme anlayışını yeni arayışlarla yaşadığımız yıllara taşımak ve Cumhuriyetimizin bu devrimci, aydınlanmacı eğitim anlayışına sahip çıkmaktır. 

       Bizler Köy Enstitülülerin oğulları, kızları, torunları ve düşünsel yakınları bu amaçla Köy Enstitüleri dönemine ilişkin tüm zenginlikleri, birikimleri yeni yüzyıla taşıyacağız. Köy Enstitülerinin yetiştirdiği tüm aydın ve sanatçıların birikimlerini yeni anlayışlarla değerlendireceğiz. Toplumumuzda akıl ve bilimin egemen olması adına, daha demokratik bir toplum adına, bağnazlıktan arınmış bir toplum adına 1940’ların aydınlanmacı anlayışını bilim, teknoloji ve sanatla donatarak, yeni anlayışlarla zenginleştirerek toplumumuza sunacağız. Köy Enstitülerinin ürettiği, ama gün ışığına çıkmamış tüm güzellikleri, tüm birikimleri halkımıza aktaracağız. Ülkemizde eğitimle ilgili her tür ilerici, insana özgü arayışlarının merkezi olacağız. Yoğun bir emekle, mimarlık projeleri yarışmalarıyla üretilen, öğrenciler tarafından inşa edilen Köy Enstitüleri mekânlarının eğitim merkezleri ve müzelerine dönüştürülmesi ve bu mekânların korunmaları adına çabalar göstereceğiz. Bu aydınlanma projesinin oluşumuna katkı koyan tüm aydınlarımıza ve özellikle projenin yaratıcıları olan Hasan Âli Yücel, İsmail Hakkı Tonguç ve çalışma arkadaşlarına sahip çıkıyor ve de onları saygı ile anıyoruz. (Aralık 2001) 

      “Ülkemiz ilericileri Köy Enstitülerini, 1940’daki durumu ile canlandırmayı değil, sırası geldiğinde onun yeni koşullar içinde yeniden yaratılmasını amaç edinmelidir.” (Melih Cevdet Anday, Cumhuriyet).Yeni Kuşak Köy Enstitülüler Derneği Çanakkale Şubesi olarak tüm ilericileri, aydınları eğitim imecemize davet ediyoruz.